OLEH ROSLAN ABDUL HAMID

APABILA kita amati ejaan jawi pada kata bantuan dan usahawan iaitu بنتوان dan اوسهاون, terdapat perbezaan pada ejaan suku kata akhir. Kata “bantuan” dieja dengan huruf ان pada akhir kata. Kata “usahawan” pula dieja dengan huruf ون pada akhir kata. Apakah yang menyebabkan timbul perbezaan ini?

Kata bantuan ialah kata dasar berimbuhan an. Kata dasarnya ialah bantu dan imbuhannya ialah an. Kata bantu diakhiri bunyi vokal [u] yang dilambangkan dengan huruf wau (و ) iaitu بنتو. Maka padanan imbuhan an pada kata yang berakhir dengan vokal [u] ialah ان .Oleh sebab itulah, kata bantuan dieja dengan diakhiri ان , iaitu بنتوان.

Kata dasar lain yang berakhir dengan vokal [u] padanan و ialah:

Kata usahawan juga merupakan kata dasar berimbuhan akhiran. Kata dasarnya ialah usaha manakala imbuhannya pula ialah wan yang memberikan makna ahli atau memiliki. Gabungan ejaan kata dasar dan imbuhan dalam tulisan jawi ialah اوسها + ون menjadi اوسهاون . Huruf (و) wau pada suku kata terakhir bukanlah vokal [u], sebaliknya huruf konsonan [w]. Maka imbuhan wan dieja mengikut ejaan lazim yang menggugurkan vokal [a].

Kata dasar lain yang boleh diletakkan imbuhan wan pada akhir kata ialah:

Kesimpulannya, kita mesti mengenal pasti kata dasar dan jenis imbuhan akhiran yang bergabung dengan kata dasar tersebut. Jika imbuhan akhiran an digunakan, kenal pasti dahulu vokal atau konsonan pada akhir kata dasar tersebut. Padanan imbuhan akhiran an akan berbeza mengikut huruf akhir pada kata dasar. Contohnya:

Namun, apabila imbuhan akhiran wan digabungkan pada kata dasar, ejaan jawinya cuma mengikut ejaan lazim dengan menggugurkan vokal [a].