Oleh HAJI WAN MOHD SAOPHY AMIZUL B. WAN MANSOR

PERBINCANGAN huruf hamzah pada siri ini akan menumpukan kepada kedudukannya di atas dan di bawah alif sahaja. Hamzah berumah telah kita bincangkan pada siri yang terdahulu.

Hamzah di atas Alif

1. Dalam tulisan Jawi huruf Hamzah akan berkedudukan di atas Alif sekiranya perkataan tersebut merupakan kata serapan yang berasal dari bahasa Arab. Cara pengejaannya dikekalkan sebagaimana kata asalnya dalam bahasa Arab. Biasanya kata ini merupakan istilah. Contohnya:

2. Selain daripada itu, huruf Hamzah juga akan berdudukan di atas alif sekiranya setiap perkataan yang bermula dengan huruf Alif didahului dengan imbuhan awalan di, ke atau se. Hamzah ini dipanggil hamzah pembeza. Sekiranya huruf Hamzah tidak diberikan pada kasus ini maka huruf Alif pada kata dasar akan dijadikan vokal apabila dimasukkan awalan. Maka kehadiran hamzah ini memainkan peranan yang penting dalam pengejaan kata tersebut. Dan perlu diingat bahawa walaupun kedudukan Hamzah itu di atas Alif bukan bermakna ia perlu dibaca [a], tetapi mengikut kata dasarnya. Contohnya:

Hamzah di bawah Alif

Pada asalnya hanya satu perkataan sahaja huruf Hamzah diletakkan di bawah Alif iaitu perkataan Islam. Namun sejak kemasukan banyak perkataan yang memerlukan huruf ini diletakkan di bawah Alif maka kaedah ini diaplikasikan bagi mengelakkan kekeliruan. Contohnya:

Sekiranya perkataan Jawi “eh” (di dalam jadual di atas) tidak dibubuh Hamzah di bawah, perkataan tersebut akan dibaca “ayah”.